Οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ σίγουρα απολαμβάνουν τους κουραμπιέδες και τα μελομακάρονα, κατά την προτροπή του αρχηγού τους. Είναι, όμως, προφανές ότι το μυαλό τους ταξιδεύει με αγωνία στα δύσκολα νομοσχέδια που θα κληθούν σύντομα να ψηφίσουν με την έλευση του Νέου Έτους.
Ο νέος «εθνάρχης» της χώρας, αφού παρέλαβε τη γκλίτσα για το «ποίμνιό» του, ως άλλο σκήπτρο της εξουσίας, έχοντας μάλιστα εκπληρώσει τρία από τα 4 βασικά προαπαιτούμενα (prior actions) της εκάστοτε ελληνικής λαϊκιστικής «εθναρχίας» (την επίσκεψη στο Άγιο Όρος και τον καθαγιασμό των υδάτων δια του Τιμίου Σταυρού στην εορτή των Θεοφανείων), με υπόλοιπο την επίσκεψη στην Παναγία Σουμελά, ασφαλώς και είναι βυθισμένος σε διάφορους σχεδιασμούς για να διασφαλίσει την πολιτική του επιβίωση και μακροημέρευση.
Ο στενός κύκλος του πρωθυπουργού εργάζεται αόκνως και μεθοδικώς για την οικοδόμηση του νέου προφίλ του «ηγέτη» το άστρο του οποίου έχει χάσει μεγάλο μέρος της εικονικής λάμψης του, μετά τα συντριπτικά χτυπήματα που δέχτηκε – δικό του, άλλωστε, δημιούργημα. Παραμένει ακόμα όρθιος. Περίεργοι αυτοί οι ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ. Άδουν χαρμόσυνα ακόμα κι όταν τους γδέρνουν, ακόμα και εν μέσω στρατοκρατικών εταιρικών παραληρημάτων.
Ωστόσο, οιοδήποτε επικοινωνιακή καταιγίδα δεν επαρκεί πλέον. Χρειάζονται και τα ερείσματα της εξουσίας, ο διαμοιρασμός των λαφύρων. Διότι, έχουν καταρρεύσει με εκκωφαντικό πάταγο άπαντες οι προεκλογικοί μύθοι, οι δε κυβερνητικές πρακτικές εξανέμισαν κάθε ίχνος αξιοπιστίας, δήθεν «αριστερού» ηθικού πλεονεκτήματος, με εμφανή απουσία αρχών, αξιών, πολιτικού ήθους και αρετής.
Το 2015 ήταν δραματικό, ταραχώδες και ζοφερό. Οι Συριζοανέλ με το 3ο Μνημόνιό τους οδήγησαν τη χώρα πολλά χρόνια πίσω, ενισχύοντας την αβεβαιότητα και ανασφάλεια για το παρών και το μέλλον της. Ήταν συνάμα και μια θαυματουργική χρονιά! «Ως εκ θαύματος», το «ΟΧΙ» στο κίβδηλο Δημοψήφισμα έγινε ηχηρό «ΝΑΙ», τα Μνημόνια δεν έγιναν κουρέλια, τα χρέη δεν διαγράφηκαν, ο ΕΝΦΙΑ παρέμεινε, ο κατώτατος μισθός δεν αυξήθηκε στα 751 ευρώ, η 13η σύνταξη εξαφανίστηκε κι αυτή ως δια μαγείας και τη θέση της κατέλαβε κατ’ αρχήν κάποια «μικρή» μείωση των επικουρικών συντάξεων κατά 15% -20% και μύριες άλλες μαγικές «μεταμορφώσεις». ‘Επεται η συνέχεια.
Καμιά προσχηματική απόπειρα «συναίνεσης» δεν πρόκειται να βοηθήσει την κυβέρνηση. Εκτός κι αν βρεθούν κάποιοι «χρήσιμοι ηλίθιοι». Γι αυτό δεν θα μπορέσει επί μακρόν να πατά σε δυο βάρκες. Δεν πρέπει να της επιτραπεί. Διότι, όσο της επιτρέπεται τόσο πιο πολύ αποθρασύνεται και αυθαδιάζει εν αλαζονεία.
Η ακόρεστη δίψα παραμονής στην εξουσία και το ένστικτο πολιτικής επιβίωσης θα καθορίσουν και τη διαβόητη και αναμενόμενη «στροφή» του ΣΥΡΙΖΑ προς τον «πραγματισμό». Εμφανής επιδίωξη η συγκρότηση ενός «αντι-δεξιού» πολιτικού πόλου για μακρόχρονη κυριαρχία. Το επιθυμούν άλλωστε και το προτρέπουν εγχώριοι και αλλοδαποί κύκλοι ισχύος. Αμφότεροι αδιαφορούν πλήρως για τη σχετική ονοματολογία, αν δηλαδή θα υπάρχει κάποιο «αριστερό» πρόσημο ή όχι. Τους ενδιαφέρει πρωτίστως η πολιτική σταθερότητα. Δεν πρόκειται, βέβαια, ο ΣΥΡΙΖΑ να μεταβληθεί σε κάποιο «κεντρο-αριστερό» ή «σοσιαλδημοκρατικό» κόμμα. Όχι μόνο διότι απεχθάνεται και καταπολεμά τους πολιτικούς αυτούς χώρους αλλά διότι δεν διαθέτει την ιδεολογία, τις αξίες και την πολιτική κουλτούρα τους ούτε έχει τις δυνατότητες να την αποκτήσει. Άλλη είναι η φύση του. Δεν έχει δυο ψυχές. Μια έχει. Δεν θα αρχίσουν τώρα στα γεράματά τους τα κυβερνητικά και άλλα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ να διαβάζουν John Rawls καιTony Judd. Προέχει η διάσωση του «αρχηγού». Οι θεσμικοί κομματικοί περιορισμοί του θα είναι οι ελάχιστοι δυνατοί, ώστε να μπορεί αδέσμευτος να επικοινωνεί με το «λαό».
Ωστόσο, κάθε «μεταστροφή» και οικοδόμηση ισχυρού πόλου στο ένα άκρο του πολιτικού φάσματος συνεπάγεται αναπόφευκτα κινήσεις προς το μεσαίο χώρο. Η πόρτα προς τα «αριστερά» είναι ερμητικά κλειστή. Άρχισε ήδη η ανενδοίαστη επίθεση φιλίας προς Λεβέντη κι έπονται άλλοι.
Διότι, δεν υπάρχει άλλος ζωτικός πολιτικός χώρος για επέκταση. Εξ ου και ο εξορκισμός κάθε άλλου κυβερνητικού σχήματος που θα συνεπαγόταν τη συμμετοχή του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Ο διχαστικός εθνολαϊκιστικός λόγος δυναμώνει το χάσμα. Ενισχύει τον επιδιωκόμενο διπολισμό. Αποτελεί αναγκαίο όρο πολιτικής επιβίωσης.
Στο άλλο άκρο του πολιτικού φάσματος εξίσου έντονη είναι η επιθυμία και η επιδίωξη εγχώριων και αλλοδαπών κέντρων ισχύος και επιρροής για τη συγκρότηση ισχυρής «Κεντρο-δεξιάς» παράταξης. Γι αυτό οι διεργασίες στη Ν.Δ. για την εκλογή νέου αρχηγού παρουσιάζουν έντονο πολιτικό ενδιαφέρον. Με οποιοδήποτε, όμως νέο ηγέτη εκ των δυο σημερινών υποψηφίων, οι κινήσεις προς το μεσαίο χώρο θα πρέπει να θεωρούνται αναγκαστικές.
Επομένως, το φανερό αντικείμενο του πόθου και το πολιτικό επίδικο αντικείμενο είναι και στις δυο περιπτώσεις ο μεσαίος χώρος.
Χωρίς αυτόν, το ποθητό σχήμα του «ήπιου διπολισμού» που πολλοί ευαγγελίζονται δεν μπορεί να πάρει σάρκα και οστά.
Τα κόμματα του μεσαίου χώρου θα υποστούν ασφυκτική, αμφίπλευρη πίεση, είτε άμεσα είτε σε περίπτωση νέας εκλογικής αναμέτρησης. Κυρίως το ΠΑΣΟΚ και το ΠΟΤΑΜΙ, που δεν έχουν πολλές επιλογές. Ή θα αντιδράσουν συντονισμένα ή θα υποστούν τις συνέπειες. Η εκλογική τους βάση είναι ευάλωτη και ρευστή. Το σχήμα της λεγόμενης «Δημοκρατικής Συμπαράταξης», για την τήρηση των προσχημάτων, ούτε πείθει ούτε φαίνεται να διαθέτει κάποια δυναμική. Η διαπίστωση του πρώην Π/Θ κ. Κώστα Σημίτη στη συνέντευξή του στην Athens Voice (18/12/2015) ότι το ΠΑΣΟΚ έκλεισε τον ιστορικό του κύκλο και η προτροπή του για «ευρύτερο κίνημα κεντρο-αριστεράς με επεξεργασμένο προγραμματικό λόγο και σαφές στίγμα» ήταν καθόλα εύστοχη και επίκαιρη.
Ανάλογες είναι και οι διαπιστώσεις για το ΠΟΤΑΜΙ. Η πολιτική του δυναμική έχει ανακοπεί. Η συγκρότηση των δυο πόλων δεν του αφήνει περιθώρια προσέλκυσης νέων δυνάμεων εξ αμφοτέρων, όπως, λανθασμένα, πιστεύω, ήλπιζε. Το Συνέδριό του, που αναμένεται να διεξαχθεί προς τα τέλη του ερχόμενου Φεβρουαρίου, δεν φαίνεται ότι μπορεί να διορθώσει τις εγγενείς αδυναμίες του κινήματος ούτε να το μετατρέψει σε ένα κόμμα με αποτελεσματική οργανωτική συγκρότηση, σαφή πολιτική ταυτότητα και στρατηγικό προσανατολισμό. Αυτό συνάγεται από τα προσυνεδριακά του κείμενα και τις μέχρι τώρα διαδικασίες. Επομένως, διατρέχει τον κίνδυνο ενίσχυσης ορατών φυγόκεντρων τάσεων.
Λόγω ακριβώς αυτών των κοινών διαπιστώσεων διατυπώνεται η αγωνία αλλά και το βασικό ερώτημα για την άμεση και επείγουσα αναγκαιότητα συγκρότησης μιας μεγάλης, Δημοκρατικής, Προοδευτικής και Μεταρρυθμιστικής Παράταξης που να εμπνεύσει και να συσπειρώσει όχι μόνο το χώρο αλλά και ευρύτερες δημοκρατικές, κεντρώες δυνάμεις. Διότι, ο μεσαίος χώρος όχι μόνο διαθέτει τις πιο αξιόλογες, δημιουργικές και δυναμικές δυνάμεις, αλλά είναι αυτός που μπορεί να δώσει όχι μόνο τον κύριο άξονα της επιζητούμενης πολιτικής σταθερότητας. Μπορεί να προσφέρει ρεαλιστική ελπίδα και προοπτική στη ρημαγμένη αυτή χώρα που η συνεχής διακυβέρνηση των Συριζοανέλ έχει βυθίσει ακόμα περισσότερο στο τέλμα και την παρακμή. Μπορεί να δώσει διέξοδο και λύση όχι μόνο στο επικίνδυνο πρόβλημα του πολιτικού κατακερματισμού, της αποστασιοποίησης, της απελπισίας, της απογοήτευσης και της παντελούς έλλειψης αισιοδοξίας και προοπτικής, όπως δείχνουν πρόσφατα εγχώριες δημοσκοπήσεις και το Ευρωβαρόμετρο.
Ο πολιτικός χρόνος μπορεί να αποδειχτεί εξαιρετικά πυκνός. Το πολιτικό κενό παραμένει. Η αγωνία και τα ερωτήματα αυξάνουν. Ποιοι θα πάρουν την πρωτοβουλία; Πώς θα εκφραστούν οι δυνάμεις του μεσαίου χώρου, με ποιες διαδικασίες, με ποιο πρόγραμμα και πολιτική ταυτότητα; Πρόκειται για πολύ σοβαρά και θεμιτά ερωτήματα που δεν επιδέχονται εύκολες απαντήσεις.
Προέχει, λοιπόν, η ανάληψη κάποιας σοβαρής πρωτοβουλίας. Κι αυτή η πρωτοβουλία ίσως μπορεί ή θα έπρεπε να προέλθει από το ΠΟΤΑΜΙ και τον ίδιο τον Σταύρο Θεοδωράκη. Διότι, διαθέτουν την καλή μαρτυρία και μπορούν να προσφέρουν εγγυήσεις, πολιτικού φυσικά χαρακτήρα, για κάτι καινούργιο, χωρίς τα βαρίδια του παρελθόντος, χωρίς συγκόλληση μηχανισμών, που άλλωστε το ίδιο το κίνημα δεν διαθέτει. Πρόκειται για μια μεγάλη ευκαιρία που δεν πρέπει να χαθεί.
Άλλωστε, τόσο εντός της Κοινοβουλευτικής Ομάδας όσο και εκτός υπάρχουν πολιτικές προσωπικότητες με μακρά ιστορική πορεία και πείρα, με υψηλό κύρος, με ευρύτατη κοινωνική ακτινοβολία και αποδοχή που μπορούν να βοηθήσουν αποφασιστικά ούτως ώστε μια τέτοια, καλά σχεδιασμένη πρωτοβουλία, να αποφέρει καρπούς.
Θα πρόκειται για μια πολιτική και κοινωνική προσφορά η οποία θα έχει ευρύτατη απήχηση στο χώρο αλλά και ισχυρή αντανάκλαση στο πρόσωπο του ίδιου του επικεφαλής του ΠΟΤΑΜΙΟΥ πέραν πάσης αμφιβολίας. Ας αφαιρεθούν τα προσχήματα και οι υπολογισμένοι «δισταγμοί» από άλλες πλευρές. Ας προχωρήσει με την ίδια αποφασιστικότητα που τον διέκρινε στη δημιουργία ενός νέου και σημαντικού πολιτικού κινήματος.
Ο χρόνος πιέζει. Οι πολίτες αναμένουν. Θα προσπεράσουν τους διστακτικούς και θα επιβραβεύσουν τους τολμηρούς.
Ο Τολμών Νικά
Καλή Χρονιά