Media Desk Hellas: Eva γραφείο, στο πλαίσιο της Ενωμένης Ευρώπης, προσφέρει 19 ευκαιρίες σε καλλιτέχνες και επιχειρηματίες των media. Η ευρωπαϊκή αγορά του οπτικοακουστικού προκαλεί τους Έλληνες.
Του ΗΛΙΑ ΚΑΝΕΛΛΗ
TO MEDIA DESK είναι γραφείο ενημέρωσης και παροχής πληροφοριών στους επαγγελματίες του ελληνικού οπτικοακουστικού χώρου σχετικά με το πρόγραμμα MEDIA της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τις δυνατότητες αξιοποίησής του. Εκτός από την ενημέρωση, όμως, το γραφείο εξυπηρετεί τους επαγγελματίες του χώρου και στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, ενθαρρύνει, συμβουλεύει και προσανατολίζει, αφού βρίσκεται σε επαφή με τους υπεύθυνους του προγράμματος στις Βρυξέλλες, τους υπεύθυνους των πρωτοβουλιών που αναπτύσσει στις χώρες – μέλη της Κοινότητας και τα άλλα Media Desks των υπόλοιπων ευρωπαϊκών χωρών. Επίσης, λειτουργεί ως Κέντρο Τεκμηρίωσης της οπτικοακουστικής πολιτικής της Ένωσης, ιδιαίτερα δε του προγράμματος MEDIA, συμμετέχει στις διάφορες εθνικές και κοινοτικές εκδηλώσεις για το οπτικοακουστικό (φεστιβάλ κ.λπ.), αναλαμβάνει ενημερωτικές πρωτοβουλίες (σεμινάρια κ.λπ.) και συνδέεται με τα δίκτυα ενημέρωσης και πληροφοριών της Κοινότητας. Κι όμως. Ένα πρόγραμμα όπως το MEDIA, που από το 1990 λειτουργεί στο πλαίσιο της ΕΟΚ, στην Ελλάδα μόλις τελευταία ανακαλύφθηκε από τους επαγγελματίες του οπτικοακουστικού – και ελάχιστα έχει γίνει δυνατό να αξιοποιηθούν οι δυνατότητες που ανοίγει ιδιαίτερα στην ανεξάρτητη παραγωγή. Απ’ αυτή την αφορμή, συναντηθήκαμε με τον κ. Βασίλη Καπετανγιάννη, υπεύθυνο του MEDIA DESK HELLAS, το οποίο λειτουργεί εδώ και περίπου δυο χρόνι στο κτίριο της Γενικής Γραμματείας Τύπου και Πληροφοριών, στην οδό Βασ. Κωνσταντίνου 44, και είχαμε μαζί του μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση.
- Κύριε Καπετανγιάννη, οι Ελληνες γνωρίζουν πλέον την ύπαρξη του γραφείου και, πάνω κάτω, τις δυνατότητες ουσιαστικής ενίσχυσης των πλάνων παραγωγής που έχουν θέσει -και όχι μόνο. Έχουν εκμεταλλευθεί αυτές τις δυνατότητες; Και σε ποιο βαθμό;
— Αρκετοί έχουν περάσει τα δυο τελευταία χρόνια. Αν εξαιρέσει κανείς, όμως, ότι κάποιοι εκμεταλλεύθηκαν τις δυνατότητες που παρέχει στη δανειοδότηση για τη συγγραφή σεναρίου, η δυνατότητα δρα στηριοποίησης σε άλλους τομείς έχει περάσει ανεκμετάλλευτη. Κάποιοι, λίγοι, εκμεταλλεύθηκαν το πρόγραμμα για τα ντοκιμαντέρ και η εταιρεία Artoon δραστηριοποιήθηκε στον τομέα των κινούμενων σχεδίων… Κι όμως. Υπάρχουν 19 διαφορετικοί τομείς, 19 διαφορετικά projects στα οποία επιδοτείται ή δανειοδοτείται η σχετική δραστηριότητα…
20.000 ανεξάρτητοι Ευρωπαίοι!
- Τι είναι λοιπόν αυτό το περίφημο πρόγραμμα MEDIA;
— Ένα ευρύ πρόγραμμα παρεμβατικού χαρακτήρα, που, στο πλαίσιο της Κοινότητας, εργάζεται για την ανάπτυξη του οπτικοακουστικού, στις χώρες-μέλη. Εγκρίθηκε με πολιτική απόφαση του Συμβουλίου Υπουργών των 12 κρατών- μελών, στις 21 Δεκεμβρίου 1990, για περίοδο 5 ετών και με συνολικό προϋπολογισμό 200 εκατ. ECU (λόγω κάποιων υπερβάσεων, ίσως χρειαστούν άλλα 30 εκατ. ECU). Παρεμβαίνει στους τομείς της επαγγελματικής κατάρτισης, της βελτίωσης των όρων παραγωγής, των μηχανισμών διανομής, της προβολής των ταινιών, της δημιουργίας ενός παράλληλου κυκλώματος αγοράς και, βέβαια, της οπτικοακουστικής τόνωσης. Επί της ουσίας, δεν πρόκειται παρά για έκφραση της παρεμβατικής πολιτικής της Κοινότητας στο οικονομικό σκέλος του πολιτιστικού προϊόντος. Ιδιαίτερη έμφαση έχει δοθεί στην ενίσχυση της ανεξάρτητης παραγωγής, τη δικτύωση των ανεξάρτητων ευρωπαίων παραγωγών, την ενίσχυση των συμπαραγωγών… Στην Ευρώπη, ξέρετε, υπάρχουν αυτή τη στιγμή 20.000 εταιρείες παραγωγής!
- Είναι δηλαδή ένα πρόγραμμα που επιχορηγεί τον κινηματογράφο και την τηλεοπτική παραγωγή;
— Όχι ακριβώς. Αντί των επιχορηγήσεων, έχει επιλεγεί ο δρόμος των άτοκων ή χαμηλότοκων δανειοδοτήσεων. Πρόκειται για πολιτική κινήτρων, ι που παίρνει τη μορφή προκαταβολής επί προσδοκώμενων εισπράξεων.
- Και δεν φοβάστε μήπως η ευρωπαϊκή πολιτική για το οπτικοακουστικό είναι κιόλας ξεπερασμένη, προορισμένη να ηττηθεί στον ανταγωνισμό με τις ΗΠΑ;
— Σίγουρα υπάρχει ανάγκη κάποιας αναθεώρησης. Όμως και οι Ευρωπαίοι μη νομίζετε πως κοιμούνται. Ίσα ίσα, προετοιμάζονται για ραγδαίες εξελίξεις. Κύριος στόχος σήμερα για την Κοινότητα είναι η δημιουργία απασχόλησης στο οπτικοακουστικό, η ανάπτυξη της παραγωγής αλλά και των νέων τεχνολογιών καθώς και η εξέλιξη της αγοράς. Ήδη, στη «Λευκή Βίβλο» περιλαμβάνεται ειδικό κεφάλαιο για τον οπτικοακουστικό τομέα, στο οποίο προβλέπονται αλματώδεις εξελίξεις. Τα κανάλια, π.χ., από 117 που είναι σήμερα σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Κοινότητα, προβλέπεται να φτάσουν στα 500 το 2000, οι ώρες εκπομπών από 650.000 θα ανέλθουν σε 3 εκατ. 250 χιλιάδες!
-
Συνεπώς;
Συνεπώς;— Συνεπώς, χρειάζεται καινούριο πρόγραμμα. Πολλές ώρες πρόγραμμα. Μην ξεχνάτε ότι ο ανταγωνισμός με τις ΗΠΑ είναι οξύτατος. Κι ως τώρα, οι ΗΠΑ έχουν κερδίσει το παιχνίδι. Ενδεικτικά: Ενώ το 1984 η Ευρώπη είχε αγοράσει από τις ΗΠΑ πρόγραμμα 330 εκατ. δολαρίων, το 1992 αγόρασε 3,6 δισ. δολαρίων! Σύμφωνα με άλλα στοιχεία, το 77% των αμερικανικών εξαγωγών οπτικοακουστικών προγραμμάτων το 1991 ήρθε στην Ευρώπη – το 60% στις χώρες της Κοινότητας. Σήμερα, το οπτικοακουστικό εμπορικό έλλειμμα της ΕΟΚ προς τις ΗΠΑ ανέρχεται στα 3,5 δισ. δολάρια!
- Γι’ αυτό, λοιπόν, και η μεγάλη επιμονή των Ευρωπαίων να προασπίσουν τα συμφέροντα της δικής τους οπτικοακουστικής βιομηχανίας. Κι εγώ νόμιζα ότι προείχε το ενδιαφέρον για την προάσπιση του ευρωπαϊκού πολιτισμού, των ευρωπαϊκών πνευματικών παραδόσεων…
— Φυσικά και είναι ένας αγώνας για την αγορά. Ως το 2000 στην Ευρώπη προβλέπεται, αν πετύχει η ευρωπαϊκή οπτικοακουστική πολιτική, να έχουμε διπλασιασμό των θέσεων απασχόλησης, από 2 εκατ. άτομα θα απασχολούνται στον οπτικοακουστικό τομέα 4 εκατ. – αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι παραγνωρίζεται το ευρωπαϊκό πολιτιστικό πρόσωπο. Ήδη, με επικεφαλής τον επίτροπο Πινέιρο, προχωρεί τις εργασίες της μια επιτροπή, η επιλεγόμενη επιτροπή των «5 σοφών», που επεξεργάζεται τη λεγάμενη ΠΡΑΣΙΝΗ ΒΙΒΛΟ. Πρόκειται για καταστατικό κείμενο που θα εξετάζει τα εργαλεία πολιτικής της Κοινότητας στο οπτικοακουστικό. Προ- βλέπεται να συνταχθεί έπειτα από ευρύτατο φάσμα διαβουλεύσεων με κυβερνήσεις, ειδικούς, επαγγελματικές οργανώσεις κ.λπ. Εκτιμάται ότι, σε πολιτικό επίπεδο, οι αποφάσεις θα ληφθούν φέτος το φθινόπωρο. Εννοείται ότι ενεργός πρέπει να είναι και η δική μας συμβολή.
- Ποιος, λοιπόν, θα παράγει την κουλτούρα στην -ας πούμε- ευρωπαϊκή οπτικοακουστική… «όαση»;
— Τα εθνικά συστήματα κουλτούρας, κατά μια άποψη, οφείλουν να λειτουργούν αναγκαστικά με τις συντεταγμένες της αγοράς. Μια ταινία, π.χ., είναι τέχνη, αλλά είναι κι εμπόρευμα. Κατά μια άλλη άποψη, χρειάζεται ένα μοντέλο αυστηρού κρατικού προσανατολισμού. Προσωπική μου γνώμη είναι ότι, ανάμεσά τους, υπάρχει χώρος για ένα μεικτό παραγωγικό σύστημα. Οφείλουμε να πάρουμε υπόψη μας ότι η κουλτούρα έχει ρίζες, παραδόσεις – αλλά δεν μένει και χωρίς απ’ έξω επιρροές. Συνεπώς, δεν έχει νόημα ο εθνοκεντρισμός και η ομφαλοσκόπηση, η νοοτροπία περιχαράκωσης. Από την άλλη πλευρά, μια μίνιμουμ παρεμβατική κρατική πολιτική μπορεί να ενισχύσει την πολιτιστική παραγωγή που μας ενδιαφέρει άμεσα για εθνικούς και για πολλούς άλλους λόγους. Ελπίζω ότι η πολιτική που σχεδιάζεται δεν θα παραγνωρίσει αυτή τη διακριτική δυνατότητα πολιτιστικής παρέμβασης στο οπτικοακουστικό προϊόν. Με δεδομένη την παγκοσμιοποίηση της αγοράς, δεν μπορείς να εμποδίσεις την παγκοσμιοποίηση του πολιτιστικού προϊόντος ούτε την κυκλοφορία του -και εδώ οφείλεις να προετοιμαστείς με τους κανόνες της αγοράς.
MEDIA DESK: 01 19 ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ!
Δεκαεννιά πρωτοβουλίες συμπεριλαμβάνονται στο πρόγραμμα MEDIA (μέτρα για την ενθάρρυνση της ανάπτυξης της οπτικοακουστικής βιομηχανίας), με ευρύτατη δραστηριότητα σε ευρύ φάσμα και σε πολλούς τομείς του οπτικοακουστικού. Όλοι όσοι ασχολούνται με το οπτικοακουστικό, σε όλο του το εύρος, έχουν τη δυνατότητα να εκμεταλλευθούν τις ευκαιρίες του. Ας τις δούμε, με τη σειρά:
- EUROPEAN AUDIOVISUAL ENTREPRENEURS (EAVE)
Πρωτοβουλία επαγγελματικής κατάρτισης ανεξάρτητων παραγωγών κινηματογράφου και τηλεόρασης. Στόχος, η εκπαίδευση και η δικτύωση των παραγωγών και η ανάπτυξη ευρωπαϊκών συμπαραγωγών. Ειδικό πρόγραμμα για τις μικρές χώρες.
- MEDIA BUSINESS SCHOOL (MBS)
Πρόγραμμα επιμόρφωσης, έρευνας και ανάπτυξης. Διεξάγει σεμινάρια για οικονομικές, νομικές και τεχνικές πτυχές του οπτικοακουστικού, στο πλαίσιο της Ενιαίας Ευρωπαϊκής Αγοράς.
- EUROPEAN SCRIPT FUND
Δανειοδοτεί συγγραφείς και παραγωγούς για την ανάπτυξη ταινιών με υπόθεση. Δικαιούχοι είναι μεγάλες εταιρείες και μεμονωμένοι παραγωγοί. Στην Ελλάδα έχουν αρκετοί χρησιμοποιήσει τις δυνατότητες αυτού του προγράμματος για τη συγγραφή σεναρίων (Χούρσογλου, Καρκανεβάτος κ.ά.)
- STIMULATING OUTSTANDING RESOURCES FOR THE CREATIVE EUROPEAN SCREENWRITING (SOURCES)
Εκπαιδευτικά εργαστήρια για την κατάρτιση σεναριογράφων. Καταρτίζεται ειδικό πρόγραμμα για κάθε χώρα.
- DOCUMENTARY
Δανειοδοτεί ανεξάρτητες παραγωγές, στο στάδιο της αναζήτησης χρηματοδοτών αλλά και στο στάδιο του μάρκετινγκ και της προβολής.
- CARTOON
Στόχος, η ανάπτυξη της παραγωγής κινούμενων σχεδίων. Επιχορηγεί και δανειοδοτεί παραγωγές, εκπαίδευση και οργάνωση στούντιο παραγωγής. Διαθέτει τράπεζα δεδομένων. Οργανώνει ετήσιο επαγγελματικό φόρουμ.
- MEDIA INVESTMENT CLUB
Εκμετάλλευση και προώθηση οπτικοακουστικής παραγωγής προηγμένης τεχνολογίας (ψηφιακή τηλεόραση, υψηλής ευκρίνειας κ.λπ.)σ
- SMALL COUNTRIES IMPROVE THEIR AUDIOVISUAL LEVEL IN EUROPE (SCALE)
Στόχος, η ενίσχυση της ανεξάρτητης παραγωγής στις μικρές χώρες της ΕΟΚ. Δανειοδοτεί εταιρείες παραγωγής – διανομής, για μεταγλώττιση και υποτιτλισμό, ενισχύει-το μάρκετινγκ συμπαραγωγών.
- EUROPEAN FILM DISTRIBUTION OFFICE (EFDO)
Υποστηρίζει τη διανομή ταινιών με δανειοδότηση, αρκεί η ταινία να προωθείται από τρεις τουλάχιστον εταιρείες σε τρεις διαφορετικές χώρες.
- ESPACE VIDEO EUROPEEN (EVE)
Δανειοδότηση για ενθάρρυνση παραγωγής και διανομής κινηματογραφικών ταινιών σε βίντεο. Ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων: βιντεοθήκη κλασικών, ενίσχυση ντοκιμαντέρ, τράπεζα πληροφοριών, πειραματικές πρωτοβουλίες, έρευνα στη νέα τεχνολογία κ.λπ.
- GROUPEMENT EUROPEEN POUR LA CIRCULATION DES OEUVRES (GRECO)
Επιδιώκει την ευρύτατη διανομή ταινιών με υπόθεση για την τηλεόραση. Επιδιώκει ενίσχυση ανεξάρτητων παραγωγών, διασφάλιση πνευματικών δικαιωμάτων.
- EUROPEAN ASSOCIATION FOR AN AUDIOVISUAL INDEPENDENT MARKET (EURO-AIM)
Προσπαθεί να διασφαλίσει την παρουσία ανεξάρτητων εταιρειών σε μεγάλες αγορές και, γενικώς, υποστηρίζει τη διακίνηση της ανεξάρτητης παραγωγής, διευκολύνει συμπαραγωγές – συγχρηματοδοτήσεις κ.ά.
- MEDIA SALLES
Υποστηρίζεται η κινηματογραφική αίθουσα, με προϋπόθεση την προβολή ευρωπαϊκών ταινιών.
- BROADCASTING ACROSS THE BARRIERS OF EUROPEAN LANGUAGE (BABEL)
Προωθεί τη διανομή τηλεοπτικών προγραμμάτων, παρέχοντας ενίσχυση για μεταγλώττιση – υποτιτλισμό. Προτεραιότητες, σε παραγωγές με παιδιά και σε παραγωγές σε γλώσσα μικρής εμβέλειας.
- EUROPA CINEMAS
Ενισχύει κινηματογραφικές αίθουσες για να βελτιωθούν οι συνθήκες προβολής. Προϋπόθεση, η προβολή αποκλειστικά ευρωπαϊκών ταινιών.
- EUROPEAN FILM ACADEMY (EFA)
Ιδρύθηκε το 1991 στο Βερολίνο. Στόχος, η υποστήριξη του ευρωπαϊκού κινηματογράφου τέχνης σε παγκόσμια κλίμακα. Εχει μέλη κορυφαίους ευρωπαίους κινηματογραφιστές.
- MEMORY – ARCHIVES – PROGRAMMES TV (MAP-TV)
Δανειοδότηση τηλεοπτικών προγραμμάτων που, κυρίως, χρησιμοποιούν ευρωπαϊκό υλικό αρχείου. Προτεραιότητα στις συμπαραγωγές.
- LUMIERE PROJECT ASSOCIATION
Έκφραση του ενδιαφέροντος για τη διάσωση και τη διατήρηση της ευρωπαϊκής κληρονομιάς στον κινηματογράφο. Χρηματοδοτούνται προγράμματα για τη διάσωση ταινιών, για τη δημιουργία κινηματογραφικών αρχείων, ενισχύεται η έρευνα και η έκδοση ευρωπαϊκής φιλμογραφιας.
- EURO MEDIA GARANTIES (EMG)
Εταιρεία παροχής εγγυήσεων σε ανεξάρτητους παραγωγούς και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που δανειοδοτούν οπτικοακουστικές παραγωγές.